همایش طب و قضا
عملکرد کمیته های علمی
خراسان شمالی

دبیر علمی صورتجلسه های کمیته علمی خراسان شمالی

 | تاریخ ارسال: 1401/10/17 | 
....
 
...
صورتجلسه
موضوع : شاخص های تعیین مسری و یا موثر بودن صدمات در فوت و نقش زمان در آن.
زمان : ۳۱/۰۵/۱۴۰۱
 مکان : سالن کنفرانس اداره کل پزشکی قانونی خراسان شمالی
حاضرین جلسه : دکتر نورس ( مدیرکل پزشکی قانونی استان خراسان شمالی )
دکتر حسین زاده ( رئیس مرکز پزشکی قانونی شهرستان بجنورد )
دکتر زارع ( ریاست سازمان قضایی نیروهای مسلح )
حیدری ( معاون قضایی دادگستری استان خراسان شمالی )
 امجدی ( معاون اداری و کارشناس حقوقی پزشکی قانونی خراسان شمالی )
دکتر موسوی ( مدیر گروه رشته حقوق دانشگاه آزاد بجنورد )
سجاد جعفری ( دانشجوی دکتری حقوق جزا و جرم شناسی )
دکتر کیا کجوری ( متخصص پزشکی قانونی و مسمومیت ها ) . 
صورتجلسه :
در ابتدای جلسه اقای دکتر نورس مدیرکل محترم پزشکی قانونی خراسان شمالی ، ضمن عرض خوش آمدگویی به حاضرین جلسه ، به تشریح اهداف جلسات مذکور پرداخته و بیان نمودند : همایش طب و قضا هر ساله و به همت سازمان پزشکی قانونی کشور و با همکاری قوه قضائیه کشور ، در جهت رفع چالش های موجود در پرونده های ارجاعی به پزشکی قانونی ، برگزار می گردد.
در ادامه جناب آقای سجاد جعفری دبیر اجرایی جلسه به قرائت سوالات مورد بحث در این موضوع پرداخته و حضار نظرات خود را حول محور سوالات ، بیان نمودند .
سوال اول : آیا تحقق ماهیت سرایت ، منوط به گذشت زمان می باشد یا خیر ؟ به بیان دیگر آیا گذشت زمان از اجزای ماهیت سرایت جنایت می باشد یا خیر ؟
در فرض سوال جناب اقای حیدری ملاک را در مفهوم سرایت عرف دانسته و بیان داشتند ملاک ، در مفهوم سرایت عرف بوده هر چند که زمانی هم نگذشته باشد . اما سایر حضار به اتفاق وجود عنصر زمان را در واژه سرایت شرط دانسته و وجود سرایت را منوط به گذشت زمان دانستند . اما این موضوع بدین معنی نیست که زمان جزو اجزای ماهیت سرایت باشد ، بلکه عنصر زمان صرفا شرط لازم برای واژه سرایت می باشد و تحقق سرایت را باید منوط به حصول شرط لازم آن دانست.
تضمن زمان در مفهوم واژه سرایت را می توان در کلام قانونگذار در مواد ۳۰۰ و ۴۴۰ قانون مجازات اسلامی نیز جست و جو نمود. جایی که قانونگذار درماده ۳۰۰ قانون مجازان اسلامی به این موضوع اشاره دارد که فردی بعد از وقوع جنایت به تصور این که عمل جانی منجر به قتل او نمی شود از او گذشت نموده اما بعد از مدتی جنایت به نفس فرد سرایت نموده و منجر به فوت او می شود . همان طور که ملاحظه می فرمایید مفهوم سرایت در کلام قانونگذار این ماده مترادف شده با گذشت زمان.
سوال دوم : چنانچه مفهوم و صدق عنوان سرایت متضمن گذشت زمان باشد این زمان چقدر است ؟
در فرض سوال بیان شد ، با توجه به این مطلب که در متن قانون مجازات اسلامی درباره ی میزان و مقدار زمان سرایت سخنی به میان نیامده است ، باید معتقد به این مطلب بود که میزان زمان ، در حصول سرایت شرط نمی باشد ، بلکه آن چنان چیزی که اهمیت دارد از بین نرفتن رابطه علی و معلولی می باشد . و این که به چه چیزی می توان عنوان سرایت اطلاق نمود ، نظر عرف اهمیت دارد . چه این که در بعضی موارد ، عرف حصول سرایت را متوقف بر گذشت چند روز دانسته و در بعضی موارد ، صرفا چند ثانیه سبب حصول عنوان سرایت می گردد.
سوال سوم : برخی بر این نظراند زمان التیام و بهبودی آسیب ها ملاک مناسبی برای تشخیص صدمات مسری از غیر مسری است . به عقیده این گروه تا زمانی که یک آسیب بهبود نیابد نمی توان به طور قطع از غیر مسری بودن آن سخن گفت ؛ بنابراین صدمات ناشی از حوادثی مثل تصادف که مصدوم در صحنه فوت نموده یا ساعاتی بعد و حتی یک یا چند روز بعد فوت کرده باشد را از آنجا که صدمات التیام نیافته اند همگی را مسری در فوت دانسته و صرفا قائل به دیه نفس هستند. آیا این بر داشت صحیح است ؟ یا اینکه موضوع سرایت مستقل از بهبودی صدمات است ؟
در فرض سوال جمیع حضار در جلسه به الاتفاق قائل بر این مطلب بودند که  نمی توان بهبودی آسیب را نشانه ای حتمی از عدم سرایت دانست چه این که احتمال دارد صدمه ای قبل از بهبودی کامل سرایت به عضوی دیگر نموده باشد و سپس بهبود یابد با این که آثار سرایت همچنان در عضو ثانی وجود داشته باشد. همچنان که امکان دارد فردی در اثر تصادف منجر به فوت ، بر اثر ضربه به سر دچار ضربه مغزی شده و فوت کند با این که در زمان فوت در اثر همین تصادف دچار اسیب استخوانی ساق پا شده و در هنگام مرگ این آسیب هنوز بهبود پیدا نکرده باشد.
صورتجلسه
موضوع : شاخص های تعیین مسری و یا موثر بودن صدمات در فوت و نقش زمان در آن.
زمان : ۱۴/۰۶/۱۴۰۱
 مکان : سالن کنفرانس اداره کل پزشکی قانونی خراسان شمالی
حاضرین جلسه : : دکتر نورس ( مدیرکل محترم پزشکی قانونی استان خراسان شمالی )
حجت الاسلام و المسلمین حاج اقای براتی زاده ( مدیرکل محترم دادگستری استان خراسان شمالی ) دکتر حسین زاده ( رئیس مرکز پزشکی قانونی شهرستان بجنورد )
دکتر زارع ( ریاست سازمان قضایی نیروهای مسلح )
حیدری ( معاون قضایی دادگستری استان خراسان شمالی )
امجدی ( معاون اداری پزشکی قانونی خراسان شمالی )
دکتر موسوی ( مدیر گروه رشته حقوق دانشگاه آزاد بجنورد )
ایلالی ( دادستان شهرستان بجنورد )
اسپیدکار ( مدیرکل محترم سازمان بازرسی استان)
دکتر غلامی ( عضو هیئت علمی دانشگاه پیام نور بجنورد )
سجاد جعفری ( دانشجوی دکتری حقوق جزا و جرم شناسی
دکتر کیا کجوری ( متخصص پزشکی قانونی و مسمومیت ها ) .
صورتجلسه :
در ادامه سلسله مباحث کارگروه استان خراسان شمالی حول محور سوال مذکور ، سوالات چهارم و پنجم مورد بحث و گفت و گو قرار گرفت و خروجی جلسه بدین شرح می باشد.
سوال چهارم: آیا سرایت ، صرفا به ایجاد رابطه علیت بین صدمه و مرگ / آسیب بزرگتر ارتباط دارد ؟ ( در چنین حالتی شاخص سرایت را صرفا ایجاد رابطه علیت بین صدمه و آسیب بزرگتر می دانیم بدون در نظر گرفتن هر فاکتور دیگری مقل زمان و یا گسترش آناتومیک صدمه) .
در جواب این سوال باید بیان نمود که ؛ به استناد بند الف ماده ۵۳۹ قانون مجازات اسلامی که قانونگذار صرفا تداخل اسیب کوچک تر را در بزرگتر ملاک واحد برای تداخل دیه در نظر گرفته است ، باید قائل به این مطلب بود که آنچنان چیزی که در بحث تداخل دیات مهم می باشد ، ایجاد رابطه طولی و وجود عنصر علیت بین آسیب اول و دوم می باشد. و عوامل دیگر مانند گسترش آناتومیک و ... را نمی توان به عنوان علت تامه در نظر گرفت ، در واقع این نوع علل را صرفا می توان به عنوان علل ناقصه معرفی نمود که بحث سرایت را سرعت می بخشند.  
سوال پنجم : آیا موضوع سرایت در موارد فوت در ساعات اولیه و در صحنه با فوت ساعاتی بعد حکم متفاوتی دارد ؟
در فرض سوال جناب اقای اسپیدکار و جناب اقای دکتر زارع قائل بر این مطلب بودند در صورتی که مدت زمان طولانی از وقوع حادثه تا فوت نگذرد و فرد در صحنه فوت نماید ، باید دیات متداخل در هم درنظر گرفت و صرفا دیه ای واحد که همان دیه نفس باشد، برای فرد مذکور در نظر گرفت . استدلال ایشان هم این بود که چون حادثه حادثه ای واحد بوده و از طرفی نیز چون فرد در صحنه فوت نموده و امکان تشخیص صدمات مسری از غیر مسری غیر ممکن می باشد ، باید صرفا یک دیه نفس بر فرد تعلق گیرد.
سایر حضار به استناد ماده ۵۳۸ قانون مجازات اسلامی که قانونگذار اصل را بر عدم تداخل دیه صدمات متعدد گزارده و بیان نموده : در تعدد جنایات ، اصل بر تعدد دیات و عدم تداخل آنها است مگر در مواردی که در این قانون خلاف آن مقرر شده است . معتقد بر این مطلب بودند که هر چند امکان تشخیص صدمات مسری از غیر مسری در مواردی که فرد در صحنه حادثه فوت می نماید کمی سخت و مشکل می باشد ، اما این معیار ( در حادثه فوت نمودن ) نمی تواند معیار مناسبی در جهت تعلق گرفتن دیه نفس و تداخل دیات باشد . چه این که قانونگذار نیز در مواد ۵۳۸ و ۵۳۹ و ۵۴۰ قانون مجازات اسلامی صراحتا بحث عدم تداخل دیات را مطرح نموده و تداخل دیات را عملی خلاف اصل می داند.
بنابراین در فرض سوال باید علاوه بر این که دیه نفس به فرد تعلق گیرد ، دیه سایر صدماتی که مسری در مرگ او نبوده اند نیز به او پرداخت گردد.
 

 
صورتجلسه
موضوع : شاخص های تعیین مسری و یا موثر بودن صدمات در فوت و نقش زمان در آن.
زمان : ۳۱/۰۵/۱۴۰۱
 مکان : سالن کنفرانس اداره کل پزشکی قانونی خراسان شمالی
حاضرین جلسه :
 دکتر نورس ( مدیرکل محترم پزشکی قانونی استان خراسان شمالی
دکتر حسین زاده ( رئیس مرکز پزشکی قانونی شهرستان بجنورد
دکتر زارع ( ریاست سازمان قضایی نیروهای مسلح )
امجدی ( معاون اداری و کارشناس حقوقی پزشکی قانونی خراسان شمالی )
خانم دکتر موسوی ( مدیر گروه رشته حقوق دانشگاه آزاد بجنورد )
سجاد جعفری ( دانشجوی دکتری حقوق جزا و جرم شناسی )
دکتر کیا کجوری ( متخصص پزشکی قانونی و مسمومیت ها ) .
صورتجلسه :
در جلسه مذکور ، حاضرین به بحث و تبادل نظر در مورد سوالات ششم و هفتم پرداختند که خروجی جلسه به شرح ذیل می باشد :
سوال ششم : آیا موثر بودن یا مسری بودن مترادف است یا اینکه مسری بودن متضمن گذشت زمان بوده اما اطلاق موثر بودن مشروط به گذشت زمان نیست ؟
سوال مذکور از حیث جواب ، طلق سوال یک می باشد . بدین صورت که ، بیان شد با کمی تتبع و توجه در مراد قانونگذار در مواد ۳۰۰ و ۴۴۰ قانون مجازات اسلامی در میابیم که واژه ((مسری بودن)) به نحوی متضمن گذشت زمان و سپری شدن مدتی می باشد . به بیان دیگر ما باید اعتقاد به این مطلب داشته باشیم که زمان ، شرط لازمه تحقق واژه (( سرایت )) می باشد.
اما موثر بودن در جنایت بدین معنی می باشد که رفتاری سبب وقوع جنایتی گردد ، خواه در اثر ضربه اصلی باشد و خواه با سرایت جراحت اصلی منجر به وقوع جنایت مذکور شود. بنابراین ما نمی توانیم عنصر زمان را شرط لازمه تحقق واژه (( تاثیر )) بدانیم ، هر چند که برخی از جنایات موثر ، با حصول زمان واقع می شوند.
می توان بیان نمود ، بین واژه ((سرایت)) و ((موثر)) از نسب اربعه منطقی ، رابطه عموم خصوص مطلق برقرار می باشد.
 
سوال هفتم : آیا سرایت در جرایم عمدی و غیر عمدی مفهوم و حکم متفاوتی دارد ؟
قانونگذار ، در قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲ به تبعیت از قول مشهور و اجمای فقهای امامیه در آغاز فصل هفتم از کتاب دیات در ماده ۵۳۸ ضمن پذیرش اصل عدم تداخل جنایات مقرر می دارد (( در تعدد دیات ، اصل بر تعدد دیات و عدم تداخل آنها است )).
با توجه به عام بودن و کلی بودن منطوق قانونگذار در ماده ۵۳۸ ، باید پاسخ به سوال مذکور را منفی دانسته و بیان نمود : در جاری نمودن اصل مذکور (عدم تداخل) هیچ فرقی بین جنایات عمدی و غیر عمدی نمی باشد و ما باید در هر دو مورد قائل به تعدد دیات باشیم.
در فرض مثال مذکور نیز اگر پرتاب کردن و وارد نمودن جنایت به نحو سهوی بوده باشد ، با توجه به این مطلب که وقوع جنایات قبل متعدد قبل از حصول نتیجه نهایی که همان مرگ باشد ، بوده باید برای هر صدمه دیه ای جداگانه درنظر گرفت و در انتها نیز به دلیل فوت فرد دیه نفس به او پرداخت نمود. و اگر پرتاب به نحو عمدی باشد ، با توجه به اصل مذکور و منطوق ماده ۵۴۱ قانون مجازات اسلامی و نظر به این که آسیب های متعدد از آسیب هایی هستند که در اعضای مختلف بدن ایجاد شده است ، باید برای هر آسیب قصاص و یا دیه ای جداگانه متصور بود.
 
 صورتجلسه
موضوع : شاخص های تعیین مسری و یا موثر بودن صدمات در فوت و نقش زمان در آن.
زمان : ۱۹/۰۷/۱۴۰۱
 مکان : سالن کنفرانس اداره کل پزشکی قانونی خراسان شمالی
حاضرین جلسه :
 دکتر نورس ( مدیرکل محترم پزشکی قانونی استان خراسان شمالی )
حجت الاسلام و المسلمین حاج اقای براتی زاده ( مدیرکل محترم دادگستری استان خراسان شمالی ) دکتر حسین زاده ( رئیس مرکز پزشکی قانونی شهرستان بجنورد
دکتر زارع ( ریاست سازمان قضایی نیروهای مسلح )
حیدری ( معاون قضایی دادگستری استان خراسان شمالی )
امجدی ( معاون اداری پزشکی قانونی خراسان شمالی )
اسپیدکار ( مدیرکل محترم سازمان بازرسی استان خراسان شمالی
دکتر غلامی ( عضو هیئت علمی دانشگاه پیام نور بجنورد )
سجاد جعفری ( دانشجوی دکتری حقوق جزا و جرم شناسی
دکتر کیا کجوری ( متخصص پزشکی قانونی و مسمومیت ها ) .
صورتجلسه :
در جلسه مذکور سوالات هشتم تا دهم به بجث و تبادل نظر گذاشته شد و خروجی جلسه به شرح ذیل می باشد:
سوال هشتم: چنانچه در پاسخ پرسش های قبلی معتقد هستید که هر چند فردی که دچار صدمات متعدد شده است و در صحنه حادثه یا جرم فوت کرده است و صدمه شدیدی مثل صدمه جمجمه و آسیب شدید مغزی دارد که با ادامه حیات مغایرت دارد ، در این حالات سایر صدمات مثل شکستگی استخوانی در اندامها  ، و یا پارگی در پوست و امثال آن غیر مسری در فوت خواهد بود ، در اینصورت نظر خود را در خصوص مثال زیر ذکر فرمایید.
کارگری پای دستگاه بزرگی مشغول به کار است که موهای بلند او به بخشی از دستگاه گیر می کند و به آهستگی در داخل دستگاه کشیده می شود و ابتدا جمجمه او له می شود و سپس بقیه اجزای بدن او وارد دستگاه می شود و تکه تکه می شود ؟ اگر جواب به این پرسش مثبت است ؟ در آنصورت دیه و ارش سایر صدمات را چقدر تعیین می کنید؟
 

در مثال کارگر ، از آنجا که زمان فوت وی و علت مرگ مشخص است ، می توان جراحات موثر و غیر موثر در مرگ را تشخیص داد. هم چنین زمان مرگ مشخص است و جنایات بعد از آن را می توان جنایت بر میت تلقی کرد. اما فقها مشهور معتقدند هرگاه ضربه واحد یا ضربات متعدد متوالی منجر به صدمات متعدد خطایی شود و برخی از آن صدمات سرایت کند و موجب مرگ شود و برخی دیگر از صدمات بدون سرایت ، در حد اولیه خود باقی بماند تنها دیه نفس لازم می شود و محاسبه صدمات غیرمسری به طور جداگانه لازم نیست. اما قانونگذار چنین موردی را قبول نکرده است و بیان داشته که در هر مورد دیه به صورت مجزا محاسبه می شود و مرتکب به پرداخت آن محکوم می شود ، حتی اگر بیشتر از یک دیه کامل باشد. همانطور که قانونگذار در ماده ۲۹۳ قانون مجازات اسلامی نیز به همین مطلب اشاره نموده است.
در مثال ذکر شده شکستگی جمجمه و له شدگی مغز را موثر در مرگ می دانیم و نه مسری .
با توجه به اینکه سایر جراحات زمانی که وارد شده ، مجنی علیه فوت کرده است ، جنایات بعدی در حکم جنایت بر میت بوده است و با نرخ های مربوط به آن محاسبه می شود و نه دیه فرد زنده.
در مثالی که فرد از کوه پرتاب می شود و امکان تشخیص اینکه کدام جراحت در زمان زنده بودن فرد وارد شده و کدام یک در زمان پس از مرگ و در حکم جنایت بر میت است ، از آنجا که جنایت بر میت تلقی کردن ، حالتی استثنایی دارد و نیز اصل استصحاب زنده بودن در زمان وقوع جراحت ، به نظر می رسد در این فرض باید جراحات را از نوع عادی تلقی نموده و جنایت بر میت بودن آن نیاز به اثبات دارد.
سوال نهم : به نظر می رسد در زمان صدر اسلام که مبانی قانون مجازات اسلامی امضا و تایید شده است ، بدلیل شرایط زمانی ، امکان وقوع صدمات شدیدی مثل صدمات حاصل از تصادف وجود نداشته است ، ولی این امکان میسر بود که فردی بر اثر صدمات متعدد جسم سخت ، (مثل چماق) و ضربات متعدد جسم تیزی مثل شمشیر کشته شود ، حال در این شرایط اگر بحث قصاص منتفی می شد . آیا برای حد دیه و یا ارش ، صدمات را بررسی می کردند و مسری و غیر مسری بودن آن ها را مشخص می نمودند ؟ اگر پاسخ مثبت است اولا مبانی استدلال چیست ؟ و ثانیا با چه روشی متوجه می شدند که آسیب نسج مغز و ... لحاظ گردد؟
در جواب سوال مذکور که بیشتر جنبه تاریخی دارد تا علمی باید بیان داشت : بله ، ق
 
 
دفعات مشاهده: 3194 بار   |   دفعات چاپ: 558 بار   |   دفعات ارسال به دیگران: 0 بار   |   0 نظر
برگزار کنندگان

تاریخ های مهم

  • مهلت ارسال مقاله
        25 اسفند  ماه
  • تاریخ برگزاری همایش:
 21   الی  23  اردیبهشت   ماه

پوستر کنگره

هفتمین همایش سراسری طب و قضا
زمان همایش:
21-24
اردیبهشت ماه 1402
محور های همایش:

      1- واكاوي پزشكي، حقوقي و فقه عوامل موثر در مصدوميت و فوت

 - تأثیر استرس و هیجان ناشی از

   درگیری لفظی و یا فیزیکی در فوت

 -  تأثیر ضعف جسمانی و بیماری

    زمینه ای در بروز صدمه و یا فوت

- برآورد میزان تأثیر بیماری زمینه ای

 و قصور پزشکی در فوت 

 - شاخص هاي تعيين مسري

  و یا موثر بودن صدمات در فوت

 نقش زمان در آن

2- بررسي و واكاوي پزشكي،حقوقي و فقهي مسائل نوین پزشكي

- ملال جنسیتی (اختلال هویت جنسی)
- رحم جایگزین، اهدای جنین
- اهداي اسپرم  و تخمك

3- بررسي و واكاوي پزشكي، حقوقي و فقهي جبران خسارات آسیب دیدگان از اقدامات تشخیصی درمانی

-  تناسب هزینه های درمانی صدمات با دیه و یا ارش آنها
-  برقراری نظام بیمه ای بدون مقصر(No Fault) برای جبران خسارت بیماران 

- چالش های بیمه مسئولیت پزشکان در جبران خسارت بیماران 

لطفاً نشانی پست الکترونیک خود را برای دریافت اطلاعات و اخبار پایگاه در کادر زیر وارد کنید.

_

آمار سایت

  • کل کاربران ثبت شده: 379 کاربر
  • کاربران حاضر در وبگاه: 0 کاربر
  • میهمانان در حال بازدید: 6 کاربر
  • تمام بازدید‌ها: 444543 بازدید
  • بازدید ۲۴ ساعت قبل: 156 بازدید

لیسل